Điển tích điển cố là khái niệm khá mới mẻ đối với nhiều người khi nhắc đến. Tuy nhiên, điển tích điển cố lại đóng một vai trò to lớn đối với các tác phẩm văn học. Vậy điển tích điển cố là gì? Thường được sử dụng trong ngữ cảnh như thế nào? Ở bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp cụ thể. Kính mời các bạn cùng tham khảo để hiểu rõ hơn.
Khái niệm về điển tích điển cố là gì?
Như các bạn đã biết, văn học Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng. Có nhiều khái niệm liên quan mà không phải ai cũng biết. Và điển tích điển cố cũng giống như vậy. Chúng ta thường bắt gặp chúng ở trong các tác phẩm văn học (nhất là các tác phẩm văn học thời kỳ nước ta còn sử dụng chữ Hán, Nôm). Để hiểu rõ về ý nghĩa của điển tích điển cố, chúng ta cần phải xem chú thích. Vậy điển tích điển cố có thể hiểu như thế nào?
Điển tích điển cố chính là những tích truyện đã có từ thời xa xưa trong văn hóa dân gian (Của Việt Nam mà cũng có thể của các nước khác như Trung Quốc,…). Và đặc trưng là ngắn gọn, hàm súc ý nghĩa.
Câu chuyện trong những tích truyện này thường xoay quanh các nhân vật anh hùng lịch sử. Hoặc có thể là các tấm gương về mọi mặt trong cuộc sống. Và cả những câu văn hay thơ kinh điển nhiều người biết đến (Thường là trong các tác phẩm văn học đình đám thời trước).
Điểm chung của những hình tượng này đều là lý giải cho vấn đề, rút ra bài học kinh nghiệm. Ngoài ra còn được xem như là chuẩn mực đời sống và cần được học tập, noi theo.
Chính vì thế, người ta thường mang điển tích điển cố đưa vào trong tác phẩm văn học sau này. Nhằm giúp lý lẽ của người trình bày thêm thuyết phục, sắc bén và dễ tiếp thu hơn. Mỗi một điển tích điển cố đều mang cho mình câu chuyện. Câu chuyện ý nghĩa và truyền cảm hứng.
Tham khảo thêm bài viết: Truyền thuyết là gì? Khái niệm gắn liền với tinh hoa văn hóa dân tộc
Điển tích điển cố trong các tác phẩm văn học
Văn học thời này thì lấy điển tích điển cố từ thời trước. Đây là một cách hiệu quả để soi xét, tham chiếu và luận giải cụ thể về vấn đề nào đó. Hơn thế, nó còn thể hiện sự thừa kế những giá trị tinh hoa của quá khứ. Và cũng chỉ ở trong văn học, bạn mới có thể bắt gặp nhiều điển tích điển cố như thế.
Ví dụ như trong một trích đoạn từ tác phẩm Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du. Có câu thơ: ‘’Tiếng sen khẽ động giấc hòe, bóng trăng đã xế hoa lê lại gần’’ – Giấc hòe đi liền với điển tích ‘’Mộng Nam Kha’’. Ý nghĩa của giấc hòe chính là giấc mộng công danh, giàu sang phú quý. Tuy nhiên, giấc mộng đẹp lại thường ngắn ngủi.
Hay cũng trong Truyện Kiều có câu thơ: ‘’Nghìn vàng gọi chút lễ thường. Mà lòng Phiếu Mẫu, mấy vàng cho cân’’ Ở đây nhắc đến phiếu mẫu – Một điển cố xa xưa về chuyện đền ơn ân nhân ngàn vàng của Ngũ Tử Tư khi trốn khỏi nước Sở.
Như vậy, trên đây chính là những thông tin về điển tích điển cố là gì? Đồng thời cũng là sự vận dụng điển tích điển cố trong văn học. Cảm ơn vì đã đón đọc bài viết.
