Hầu hết các em học sinh luôn cần dùng ít nhất một phương thức biểu đạt khi viết văn. Vậy, nó có khái niệm và đặc điểm như thế nào? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ về kiến thức này. Đồng thời sử dụng hiệu quả trong tập làm văn.
Phương thức biểu đạt tự sự
- Tự sự: chung quy là dùng chuỗi sự việc để tường thuật lại một sự kiện nào đó. Qua đó góp phần khắc họa tính cách nhân vật, bày tỏ quan niệm sống,…
Ví dụ: Một hôm đến phiên cô út mang cơm đến cho Sọ Dừa. Mới đến chân núi, cô bỗng nghe thấy tiếng sáo véo von. (Sọ Dừa)
Ví dụ: Mẹ tôi đi qua đầu xóm tìm thằng An nhưng chẳng thấy đâu. Nó giận dỗi bỏ đi từ chiều hôm qua rồi. Chẳng lẽ chỉ vì chuyện không được ăn no mà nó quyết bỏ nhà đi. Như thế thì hư lắm! Mẹ kiếm một vòng quanh xóm không thấy, ngay cả nhà bạn thân nó cũng không. Đến chiều, mẹ đi ra ngõ sau thì thấy thằng An nằm ngủ ở gốc chuối.
Phương thức biểu đạt miêu tả
- Miêu tả: dùng ngôn ngữ giúp người đọc, người nghe hình dung được đặc điểm sự vật, hiện tượng,…
Ví dụ: Đào lọ thứ nhất lấy ra được một bộ áo mớ ba, một cái xống lụa, một cái yếm lụa điều và một cái khăn nhiễu. Đào lọ thứ hai lấy được một đôi giày thêu, đi vừa như in. (Tấm Cám).
Ví dụ: Nhà tôi có một chậu hồng tỉ muội rất đẹp, giống như tên gọi của nó mỗi bông hoa đều nhỏ nhỏ xinh xinh. Hoa tuy nhỏ nhưng mùi hương không hề kém bất kỳ một loại hoa đẹp nào. Từng cánh mỏng dẹt nhưng không dễ bị rách, tách rời. Lá của tỉ muội thoạt nhìn cứ tưởng hình trái tim nhưng nhìn kĩ thì thấy giống hình ngôi sao nhiều cánh.
Phương thức biểu đạt biểu cảm
- Biểu cảm: dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người viết
Ví dụ: Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi! (Vội Vàng – Xuân Diệu)
Ví dụ: Ôi! Đau lòng quá tại sao lại bỏ tôi mà đi, những ngày tháng còn lại tôi phải sống thế nào đây. Cố gắng kìm nén cảm xúc để nước mắt không rơi nhưng sao khó quá. Người ơi! Đừng bỏ tôi.
Phương thức biểu đạt thuyết minh
- Thuyết minh: cung cấp cho người đọc những thông tin thiết yếu về một sự vật, đồ vật,…
Ví dụ: Trâu thuộc loại động vật có vú, nuôi con bằng sữa mẹ. Thân hình của trâu trông vô cùng vạm vỡ. Lông trâu là lông mao, thường có màu đen. Da trâu rất dày và bóng loáng. (Sưu tầm)
Ví dụ: Chiếc rổ là vật dụng không thể thiếu trong mọi gia đình. Nó dùng để đựng rau, củ, các loại thức ăn cho khô ráo. Ngoài ra, còn dùng để đi bắt cá, xúc tôm tép… Ở nhà tôi chiếc rổ còn sử dụng làm đồ chơi cho mấy đứa nhỏ. Chúng hay đội lên đầu rồi chạy quanh sân thi ai giữ thăng bằng tốt nhất.
Phương thức biểu đạt nghị luận
- Nghị luận: bày tỏ quan điểm, chính kiến của người viết bằng lí lẽ, dẫn chứng,…
Ví dụ: Lịch sử ngày càng tiến lên, di sản tinh thần của nhân lạo ngày càng phong phú, thì việc đọc sách cũng ngày càng không dễ. (Bàn về đọc sách – Chu Quang Tiềm)
Ví dụ: Cha mẹ nên giáo dục nhân cách cho con từ nhỏ. Bởi đây là yếu tố vô cùng quan trọng, quan trọng hơn cả vấn đề tri thức. Một con người tài năng nhưng nhân phẩm thấp kém, không biết đối nhân xử thế thì cũng “bỏ” đi. Giáo dục đạo đức cần phải uốn nắn, rèn luyện càng sớm càng tốt.
Phương thức biểu đạt hành chính – công vụ
- Hành chính – công vụ: phương thức dùng để giao tiếp giữa bộ máy nhà nước với các cơ quan và dân.
Ví dụ: Các quyết định, điều luật, chỉ thị, thông báo…
Cụ thể như: Điều 7
Đảng viên tuổi cao, sức yếu, tự nguyện xin giảm, miễn công tác và sinh hoạt đảng do chi bộ xem xét, quyết định.
Đọc thêm bài viết các biện pháp tu từ.
Tham khảo tài liệu các cấp tại đây
Hiểu rõ các phương thức biểu đạt trong văn bản. Nó đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình học của em. Nếu không hiểu rõ về những khái niệm trên sẽ không biết cách áp dụng làm văn chính xác. Nhận thức được điều đó, mỗi học sinh cần dành thời gian để trau dồi, rèn luyện. Chúc em học tốt!
Hoài Thương ST
