Axetilen là hợp chất hữu cơ thuộc nhóm Ankin. Các hidrocacbon chiếm một phần quan trọng trong hóa học hữu cơ. Trong chương trình Hóa lớp 9, các em sẽ được làm quen với các loại hidrocacbon này.
Tóm tắt lý thuyết Axetilen
- Hợp chất hữu cơ nhóm Ankin (trong phân tử có chứa 1 liên kết ba), có CTPT là C2H2
- Tính chất hóa học:
+ Phản ứng cộng là phản ứng đặc trưng nhất của Axetilen. Do trong phân tử, hai nguyên tử Cacbon nối với nhau bằng liên kết ba. Dễ thực hiện phản ứng cộng hidro, cộng halogen, cộng nước, cộng HX…
+ Phản ứng trùng ngưng: đime hóa và trime hóa tạo các sản phẩm hidrocacbon phân tử lớn hơn
+ Phản ứng thế bằng ion kim loại: Do nguyên tử H trong phân tử C2H2 rất linh động nên có thể bị thay thế bởi ion kim loại (phản ứng đặc trưng)
+ Phản ứng đốt cháy ankin: như đốt cháy các hidrocacbon thông thường, sản phẩm tạo ra CO2 và H2O
+ Ngoài ra còn có phản ứng oxi hóa (như với KMnO4)
Phương pháp giải các dạng bài tập ankin
- Dạng tìm công thức phân tử: từ CTPT chung CnH(2n-2) và các dữ kiện, các phản ứng từ đề bài biện luận suy ra CTPT của ankin
- Dạng bài tập đốt cháy ankin: số mol CO2 tạo ra luôn gấp đôi số mol H2O tạo ra sau phản ứng
- Dạng bài tập về phản ứng cộng ankin: Ta cần xác định tỷ lệ mol giữa các chất phản ứng nếu chưa biết công thức phân tử hidrocacbon. Nếu phản ứng là không hoàn toàn, sẽ tạo ra hỗn hợp các chất khí. Lưu ý nếu trong phản ứng cộng hidro mà phân tử khối trung bình của hỗn hợp chất khí nhỏ hơn 28, chắc chắn có hidro dư.
- Dạng bài phản ứng thế Ag trong dung dịch AgNO3/NH3 của axetilen: Nếu tỉ lệ mol C2H2: AgNO3 là 1:2 thì cả hai nguyên tử hidro trong phân tử C2H2 bị thay thế bởi Ag
Tải tài liệu miễn phí ở đây
Sưu tầm: Lê Anh
