Sai chính tả không phải là chuyện của riêng ai. Từ bé đến lớn hầu như không ai là không nói hay viết sai chính tả. Thậm chí sự khác nhau về vùng miền cũng gây ra những lỗi này. Bạn có tự tin vào khả năng nói/viết đúng chính tả của mình không? Vậy bạn sẽ nói “Bổ sung hay bổ xung?”; “sơ xuất hay sơ suất?”. Nếu vẫn chưa biết cách phân biệt hãy cùng chúng tôi phân tích và tìm hiểu nhé!
Đọc thêm bài viết: Bài tập luyện viết chính tả lớp 1
Bổ sung hay bổ xung?
Sở dĩ hay gặp lỗi chính tả là do thói quen hoặc bạn chưa hiểu rõ nghĩa của từ. Đối với việc làm rõ nghĩa chúng tôi sẽ phân tích như sau.
- “Sung” là từ Hán mang ý nghĩa là nhập vào, thêm vào. Chúng ta thường có từ “sung vào công quỹ” nghĩa là nhập số tiền, hay tài sản đó vào làm của công. Còn từ “xung’ là gần như mang một ý nghĩa trái ngược.
- “Xung” thường được hiểu như bị tách ra hoặc nghịch nhau. Chằng hạn “xung khắc, xung đột” nghĩa là không hợp ý nhau, xảy ra tranh chấp, cãi vã. Hay “xung trận” nghĩa là ra trận.
Nhờ hiểu được ý nghĩa của hai từ này chúng ta nhận ra từ “bổ sung” mới là từ được phát âm đúng. Bởi vì nghĩa của từ này cũng là thêm vào, nhập vào, góp vào.
Sơ xuất hay sơ suất?
Đây lại là một từ chúng ta cần phải hiểu rõ về nghĩa để sử dụng sao cho phù hợp. Nghĩa tổng thể của từ sơ xuất/sơ suất là làm một vấn đề gì đó bị sai sót một ít, một phần nào đó. Vậy từ nào mới là từ phát âm chuẩn?
- “Suất” có nghĩa là một phần, một ý nhỏ của vấn đề chung. Hiểu cách khác “suất” là phần chia cho từng người theo mức đã quy định. Khi nghe nói “một suất cơm” chúng ta hiểu ngay đây là “một phần cơm, một hộp cơm”. Hay “suất học bổng” là phần quà mà một học sinh, sinh viên được nhận. Ngày xưa thời bao cấp chúng ta có từ “suất sưu” hay “suất ruộng khoán”. Nó cũng mang ý nghĩa là phần thuế, phần ruộng được chia cho từng hộ gia đình hoặc người lao động.
- “Xuất” lại mang nghĩa là đưa ra. Từ này trái nghĩa với từ nhập. Như từ “xuất khẩu” chúng ta đã được gặp rất nhiều trong cuộc sống. Và rõ ràng ta hiểu đây là từ chỉ việc đưa hàng hóa hoặc vổn ra nước ngoài để buôn bán, kinh doanh. Từ này dùng để phân biệt với từ nhập khẩu – đưa hàng hóa của nước ngoài vào nước mình.
Từ giải nghĩa ban đầu và sự phân tích rõ nghĩa của từng từ chúng ta nhận ra được đâu là từ đúng chính tả. Sơ suất có nghĩa là không cẩn thận, không chú ý đúng mức để có sai sót một phần nào đó. Vậy các bạn hãy nhớ dùng “sơ suất” chứ không phải “sơ xuất” nhé!
Như vậy chúng ta đã phân biệt được bổ sung hay bổ xung? Sơ suất hay sơ xuất? rồi! Tiếng Việt rất hay, phong phú và cũng khá phức tạp. Người ta thường nói “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam” là vậy. Hãy luôn chỉn chu, thận trọng trong từng lời nói, chữ viết để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt bạn nhé!
