Bài tóm tắt 1
Lão hạc là một người nông dân nghèo nhưng hiền lành, thật thà, chất phác. Vợ mất, lão có một người con trai. Nhưng vì nhà nghèo quá, không đủ tiền cưới vợ, anh con trai quẫn trí đi vào nam làm đồn điền cao su. Nghĩ lại lúc anh chuẩn bị đi và đưa cho lão mấy đồng bạc mà lão không thể kìm lòng được. Lão sống bằng nghề làm vườn và thi thoảng làm thuê cho người ta. Lão cố giữ mảnh vườn lại để cho con trai. Bao nhiêu tiền bòn vườn lão cũng dành dụm lại để chờ anh con trai về cho nó cưới vợ.
Lão có nuôi một con chó, lão gọi nó là cậu Vàng. Đó là con chó mà trước đây con trai lão mua, nuôi lớn chờ đám cưới rồi giết thịt. Bây giờ chỉ có cậu Vàng bầu bạn cùng lão. Đối với lão Hạc, cậu vàng như một đứa con cầu tự. Lão tắm cho cậu. Ăn gì cũng cho cậu ăn cùng, cho cậu ăn vào bát… Lão ngồi nói chuyện với cậu vàng như đang nói chuyện với đứa cháu về cha của nó.
Mùa năm đó, cơn bão đã quét hết hoa màu, công việc trong làng cũng hết. Lão lại gặp phải một trận ốm nặng hai tháng mười tám ngày đã tiêu hết số tiền dành dụm cho con của lão. Cơ thể của lão cũng yếu hẳn đi. Lão Hạc nói chuyện với ông giáo – người hàng xóm của mình về việc bán cậu Vàng. Ông Giáo nghĩ lão chỉ nói vậy như những lần trước thôi, thế nhưng lần này lão đã bán cậu Vàng thật. Lão dằn vặt bản thân vì đã lừa một con chó, lão coi đó là một tội lỗi, nói chuyện với ông giáo mà lão khóc hu hu như con nít…
Bán cậu vàng xong, lão đem hết số tiền còn lại của mình và cả tiền mới bán chó được gửi ông giáo. Nhờ ông cùng dân làng lo đám ma cho mình, lão không muốn phiền đến dân làng. Lão cũng gửi ông giáo trông coi hộ mảnh vườn, chờ thằng con trai lão về thì trao cho nó. Sau hôm đấy, lão hạc chỉ ăn tạm bợ vài thứ như khoai, rau má, củ chuối… Lão từ chối đến mức hách dịch mọi sự giúp đỡ của ông giáo.
Một hôm, ông giáo nói chuyện với Binh Tư biết được lão Hạc đã xin hắn bả chó. Ông giáo còn tưởng lão Hạc nghèo đói mà tha hoá. Nhưng không lão đã ăn bả chó đó và có một cái chết vô cùng dữ dội, đau đớn. Có lẽ lão chọn cái chết đó như sự trả giá cho việc đã lừa bán cậu Vàng. Và chỉ có ông giáo và Binh Tư biết được nguyên nhân cái chết của lão Hạc.
Bài tóm tắt 2
“Lão Hạc” là một truyện ngắn đặc sắc của Nam Cao, thể hiện chân thực cuộc sống khó khăn, cơ cực và những phẩm chất cao quý của họ. Nhân vật chính của truyện là lão Hạc, một người nông dân nghèo nhưng thật thà, chất phác. Vợ lão mất, con trai bỏ làng đi làm đồn điền cao su, lão chỉ có con chó mà lão gọi là cậu Vàng làm bạn. Nhắc đến con trai lão luôn cắn dứt trong lòng, nhà nghèo không đủ tiền cưới vợ nên anh bỏ đi làm đồn điền cao su đến bốn năm nay nay chưa về.
Lão Hạc luôn lo lắng cho tương lai và hạnh phúc của con trai. Bao nhiêu tiền kiếm được từ làm vườn lão đều dành dụm chờ anh về cho anh cưới vợ. Lão cố giữ mảnh vườn mà lúc vợ còn sống đã làm lụng vất vả mới mua được cho con trai. Bao nhiêu tình cảm cho con lão gửi hết vào cậu Vàng. Cậu vàng như đứa con cầu tự, như người bầu bạn bên cạnh lão suốt những ngày cô độc qua. Lão tắm cho cậu, cho cậu ăn vào bát, lão ăn gì thì cho cậu ăn nấy… Lão nói chuyện với cậu Vàng như nói chuyện với đứa cháu về cha của nó. Lão mắng yêu, rồi lại ôm ấp cậu Vàng.
Thế nhưng sau một trận ốm nặng, lão Hạc đã tiêu hết số tiền dành dụm bấy lâu. Sau trận ốm đó, cơ thể lão yếu đi nhiều, cũng không thể đi làm thuê cho người ta nữa. Cơn bão lại quét sạch hoa màu, vườn lão không bán được gì. Một người một chó cũng lâm vào tình trạng “đói deo đói dắt”. Cuối cùng, lão quyết định bán cậu vàng. Lão đã vô cùng đau khổ, day dứt và cảm thấy tội lỗi. Lão cố làm ra vui vẻ, cười mà như mếu và lão đã khóc hu hu như con nít vì đã trót lừa một con chó.
Bán cậu vàng xong lão đem hết số tiền mình có gửi ông giáo – người hàng xóm, nhờ dân làng lo hậu sự sau này của mình. Lão nhờ ông giáo trông coi giúp mảnh vườn, chờ con trai lão về thì trao cho nó. Mặc dù khó khăn, cơ cực nhưng lão vẫn không muốn làm phiền ai.
Những ngày sau lão chỉ ăn tạm bợ những khoai, củ chuối, rau má…kiếm được gì thì ăn đó. Lão từ chối mọi sự giúp đỡ từ người khác. Cho đến một ngày lão xin Binh Tư một ít bả chó. Binh Tư và ông giáo còn nghĩ vì nghèo đói mà lão Hạc đã không còn là chính mình. Nhưng không lão đã tự tử bằng bả chó đó, coi như một sự trả giá cho việc lừa bán cậu vàng. Lão Hạc đã có một cái chết thật đau đớn và dữ dội.
Bạn đọc tham khảo thêm tại Tóm tắt văn bản “Lão Hạc”
