Nhắc đến những tác phẩm lỗi lạc nhất của văn chương dân tộc thì không thể thiếu “Truyện Kiều”. Đây là một kiệt tác của Nguyễn Du cũng là tác phẩm làm nên sự hưng thịnh văn học Việt Nam. Và “Chí khí anh hùng” là một trong những đoạn trích nổi bật nhật của truyện Kiều. Đoạn trích là sự đồng cảm, xót xa với cuộc đời của hai nhân vật chính. Cuộc đời nàng Kiều tài hoa và bạc mệnh đã được khắc họa rõ nét trong từng cuộc chia ly. Dưới đây là bài viết phân tích “Chí khí anh hùng” để thầy cô và các bạn tham khảo.
Phân tích “Chí khí anh hùng” – Tình yêu “dừng chân” để nhừng bước cho sự nghiệp của Từ Hải
Đoạn trích “Chí khí anh hùng” nói về cuộc chia ly của nàng với người anh hùng Từ Hải. Qua đó làm nổi bật chí khí bất khuất, hoài bão to lớn và phi thường của đấng nam nhi. Khi phân tích “Chí khí anh hùng”, cần chú ý vào từ ngữ và các biện pháp nghệ thuật. So sánh, miêu tả, lý tưởng hóa, ẩn dụ… đều được Nguyễn Du sử dụng vô cùng tài tình.
“Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời vợi bể mênh mang
Thanh gươm, yên ngựa, lên đàng thẳng rong”
Là một cuộc gặp gỡ định mệnh của nàng Kiều với Từ Hải. Với nàng, sự xuất hiện của Từ Hải như mang theo ánh sáng hy vọng cho cuộc đời mình. Từ Hải tìm đến với Thúy Kiều như những tri âm, tri kỷ. Hai người nhanh chóng nhìn thấy sự cuốn hút và phẩm chất cao quý của nhau. Khi được nên duyên cùng nhau là một niềm hạnh phúc hiếm hoi với nàng Kiều. Tuy nhiên, cuộc sống đang viên mãn cũng không làm nguôi đi chí lớn của người anh hùng.
Sau nửa năm chung sống với Kiều, Từ Hải quyết định ra đi để thực hiện nghiệp lớn. Từ Hải là hình tượng đẹp đẽ nổi bật giữa xã hội phong kiến thối nát. Là người anh hùng mang khí chất phi thường, tầm vóc to lớn. Nhưng tình yêu cũng không thể giữ chân đấng trượng phu quá lâu. Chỉ sau nửa năm, Từ Hải đã từ biệt Kiều ra đi tiếp tục giấc mơ xây dựng đại nghiệp.
Phân tích “Chí khí anh hùng” – chàng trai trượng phu, phong thái đĩnh đạc
Từ Hải ra đi được tác giả tái hiện qua một động từ “ thoắt” thể hiện sự mau lẹ, dứt khoát. Nói lên chí khí, tính cách của một người trượng phu. Ngoài ra, còn gợi lên tầm vóc cao lớn, phi thường của người anh hùng: “trời bể mênh mang”. Hay hình ảnh gươm ngựa “ lên đường thẳng rong” toát lên phong thái ung dung, đĩnh đạc. “Động lòng bốn phương” là không thể ngồi yên, là háo hức, là say mê chinh phục, tung hoành.
Một trượng phu chí khí ngút trời như Từ Hải thì làm sao có thể bằng lòng giam hãm mình. Chỉ “thoắt” nhanh, chàng đã quyết định và chuẩn bị xong. Chứng tỏ quyết tâm dựng nghiệp lớn và khát vọng tự do luôn cháy bỏng trong dòng máu chàng. Như vậy, nhân vật Từ Hải được tác giả khắc họa với lòng ngưỡng mộ, trân trọng và kính phục.
Sự hiểu chuyện của đôi uyên ương trước sự nghiệp
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Kiều hiểu được quyết tâm của Từ Hải nên không ngăn cản mà còn nâng khăn sửa túi cho chồng. Là một người vợ, nàng vẫn quyết tâm theo chồng đến cùng trời cuối đất. “Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”. Kiều cũng có quyết tâm cao độ và mong muốn tiếp sức cùng chồng. Nhưng Từ Hải đã rất dứt khoát:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao không thoát khỏi nữ nhi thường tình?
“Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp trời
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Dù hiểu được tấm lòng của Thúy Kiều nhưng Từ Hải vẫn cố gắng khuyên nhủ và động viên. Chàng còn hứa hẹn với nàng về tương lai tươi sáng, khi sự nghiệp thành công. Qua những lời nói của Từ Hải ta thấy được những phẩm chất tốt đẹp của người anh hùng. Anh không để tình cảm riêng chi phối ý chí gây dựng nghiệp lớn dù rất yêu Thúy Kiều. Tuy dứt khoát, quyết đoán nhưng đó không phải là sự vô tình hay trọng công danh. Mà chàng là một người sống tình cảm hơn bất kỳ ai và muốn đền đáp cho Kiều xứng đáng. Từ Hải muốn thể hiện bằng hành động, bằng quyết tâm chiến thắng của mình.
Từ Hải căn dặn Thúy Kiều trước khi lên đường xây dựng sự nghiệp
“Bằng nay bốn bể là nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
“Tâm phúc tương tri” nghĩa là hiểu lòng nhau sâu sắc, tường tận. Từ Hải có ý trách Kiều sao vẫn còn nặng tình nữ nhi, vẫn muốn đèo bòng theo chàng. Đáng lẽ nàng phải càng nên mạnh mẽ, cứng cỏi, xứng đáng là phu nhân của bậc trượng phu. Khẩu khí ấy thật đậm chất anh hùng hào kiệt. Dù chia ly nhưng Từ Hải không chút dao động, quyến luyến, chỉ một lòng ra đi thỏa chí. Và dặn Kiều hãy vững lòng mà chờ đợi chàng cùng “mười vạn tinh binh” quay về. Đó là lời hứa và cũng là niềm tin sắt đá mà chàng đã quyết tâm thực hiện.
Đọc thêm bài viết Phân tích “Chí khí anh hùng” – tổng hợp văn mẫu đặc sắc.
Phân tích “Chí khí anh hùng” – thái độ dứt quyết ra đi của Từ Hải
“Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”
Hành động dứt khoát, mạnh mẽ, không do dự của người anh hùng được thể hiện rõ nét. Những hành động “quyết”, “dứt áo”, “ra đi” nói lên niềm tin mãnh liệt thực hiện đến cùng. Bằng cảm hứng ngợi ca, khẳng định và lý tưởng hóa về sự ra đi của người anh hùng. Tác giả muốn tái hiện viễn cảnh không gian ra đi mang tầm vóc vĩ đại. Giữa không gian “gió mây”, “chim bằng”, “dặm khơi” làm nổi bật tư thế phi thường của Từ Hải.
“Bằng” là chim đại bàng, ngụ ý khát vọng của người anh hùng chí lớn phi thường. Tất cả hình ảnh, cách nói, niềm tin… đã góp phần xây dựng hình ảnh Từ Hải đầy lý tưởng. Đó là khát vọng vẫy vùng trong khung trời tự do và thoát khỏi mọi khuôn khổ của cuộc đời. Để làm nên sự nghiệp, chiến thắng cho đất nước và bù đắp cho người mình yêu.
Qua đoạn trích tác giả đã khắc họa thành công hình tượng người anh hùng Từ Hải. Đó là nhân vật để Nguyễn Du gửi gắm niềm tin, hy vọng giữa xã hội nhiễu nhương thời ấy. Chúng ta còn thấy được thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả đối với hình tượng nhân vật.Trích đoạn này tuy ngắn nhưng mang rất nhiều giá trị, định hình mẫu người anh hùng đẹp trong truyện.
Hoài Thương ST
